Jak intensywne są fale upałów w Europie w 2025 roku?

W czerwcu 2025 obowiązują rekordowe temperatury w Europie, sięgające co najmniej 40 °C na obszarze Bałkanów i Hiszpanii  . Według prognoz meteorologicznych, Polska również doświadcza serii upałów, których skutki obejmują nie tylko temperatury, ale także suszę i niskie poziomy wód.

Jakie są następstwa upałów dla Polski?

1. Obniżenie poziomu wód rzek

• W Wiśle na wysokości Warszawy odnotowano poziom około 20 cm, spadek z typowego zakresu 105–250 cm.
• Na 75 % stacji monitoringowych zanotowano ślady hydrologicznej suszy  , co wymusza zmiany tras rejsów rzecznych, by uniknąć przeszkód pod wodą.

2. Wzrost strat gospodarczych i zdrowotnych

• Polska od lat traci średnio 6 mld PLN rocznie z powodu ekstremalnych zjawisk pogodowych (upały, susze, powodzie), a ogólne straty przekroczyły 115 mld PLN w ciągu dwóch dekad.
• Według Europejskiego Banku Inwestycyjnego, 56% Polaków doświadczyło ekstremalnych upałów w ostatnich pięciu latach.
• Upały mogą zwiększać liczbę hospitalizacji z powodu chorób układu oddechowego i sercowo-naczyniowego, zgodnie z raportem WHO/EIB.

3. Obciążenia infrastruktury

• Sieć energetyczna jest w ocenie resortu gotowa na obciążenia wywołane upałami.
• Infrastruktura drogowa, kolejowa i energetyczna jest narażona na awarie przy temperaturach przekraczających projektowe normy.

Jak Polska dostosowuje się do tych wyzwań?

A. Polityka adaptacyjna

• Polska posiada od 2013 r. Krajowy Program Adaptacji na lata 2020–2030, finansowany m.in. z funduszy UE (Horizon, LIFE).
• Poprzez program „Klimada” powstały plany adaptacyjne dla 44 miast powyżej 100 000 mieszkańców, obejmujące analizę ryzyka i działania naprawcze.

B. Luki i bariery w realizacji

• Przestrzega się braków w koordynacji między szczeblami administracji oraz niedostatecznego monitoringu stanu realizacji planów.
• Ograniczenia prawne i brak świadomości inwestorów hamują wdrażanie „niebiesko-zielonej” infrastruktury (retencja wód, zieleń miejska).

C. Świadomość społeczna

• 93% Polaków uważa za ważne działania w zakresie adaptacji, 77% widzi konieczność zmiany stylu życia.
• 50% respondentów wskazuje na zamierzone działania jak zieleń miejska, a 37% na modernizację infrastruktury przeciwpowodziowej i energetycznej.

Jakie rozwiązania są wdrażane lub planowane?

1. Utworzenie lokalnych schronień przed upałem – klimatyzowane ośrodki dostępne w miastach (np. domy kultury, baseny).
2. Zwiększenie terenów zielonych i cienistych alejek – zgodnie z preferencjami obywateli.
3. Modernizacja sieci energetycznej – choć gotowa na dziś, wymaga wzmocnienia w obliczu dłuższych fal gorąca.
4. Systemy monitoringu i prognozy – krajowe służby wykorzystują dane z Copernicusa i ECMWF dla wczesnych ostrzeżeń.
5. Zachęty dla inwestorów – substraty miejskie z zielenią, systemy retencji opadów, modernizacja szkół i szpitali.

Podsumowanie

1. W 2025 roku Polska doświadcza poważnych sequeli europejskich fal upałów: susza, rekordowo niskie poziomy Wisły oraz zagrożenia dla zdrowia i gospodarki.
2. System adaptacyjny istnieje od 2013 roku, jednak cierpi z powodu braku koordynacji, monitoringu oraz barier legislacyjnych.
3. Społeczeństwo aktywnie popiera działania adaptacyjne, a administracja lokalna wprowadza konkretne środki – od zieleni miejskiej przez infrastrukturę klimatyczną po systemy ostrzegania.
4. Dalszym krokiem niezbędnym jest skoncentrowanie się na skoordynowanej realizacji planów, wykorzystaniu funduszy UE i utworzeniu dedykowanego organu monitorującego skuteczność działań.